Społeczne przyzwolenie na picie alkoholu odnosi się głównie do napojów niskoprocentowych – najczęściej piwa. Wszechobecne w mediach reklamy złocistego trunku, sposób budowania ich narracji pozwalają wierzyć, że mamy do czynienia z nieszkodliwym napojem. I nawet najlepsze strategie profilaktyczne nie mogą się równać sile przekazu stosowanej przez koncerny produkujące wyroby alkoholowe.
Alkohol jest tą substancją psychoaktywną, po którą najczęściej sięga młodzież szkolna. Jest bardziej rozpowszechniony, niż papierosy czy narkotyki. Z badania przeprowadzonego w 2018 roku przez CBOS wynika, że uczniowie najczęściej sięgali po piwo, w drugiej kolejności – po wódkę i inne alkohole. Picie piwa deklarowało niemal trzech na czterech uczniów, a w miesiącu poprzedzającym badanie co najmniej raz upiła się prawie połowa uczniów.
Skuteczne strategie profilaktyczne są kluczowym elementem profilaktyki zachowań dzieci i młodzieży, także tej dotyczącej uzależnień. Te oparte na wzbudzaniu strachu przed konsekwencjami używania środków psychoaktywnych od dawna uznawane są za działania o niskiej skuteczności. Co zatem działa? Z badań wynika, że profilaktyka oparta na rozwijaniu zdolności adaptacyjnych dzieci i wyposażaniu ich w umiejętności potrzebne do samodzielnego radzenia sobie z trudnościami bez używania substancji psychoaktywnych i wspieraniu ich rozwoju przez kompetentnych dorosłych przynosi znacznie lepsze efekty profilaktyczne.
Największy wpływ na decyzje dotyczące sięgania po alkohol przez młodych ludzi mają ich najbliżsi dorośli. To na nich patrzą dzieci, gdy po pracy relaksują się nad kuflem piwa lub kieliszkiem wina. Decyzje podczas zakupów, kiedy do koszyka trafia kolejna partia piwa w promocyjnej cenie, też nie pozostają przez dzieci niezauważone. Jeśli dodamy do tego reklamy, w których uśmiechnięci ludzie piją i daje im to radość – mamy gotowy wzorzec zachowań, które warto naśladować. Z jednej strony dzieci są straszone skutkami picia alkoholu, a tymczasem widzą, że dorośli chętnie i często piją alkohol – czyli zauważają niespójność między tym, co dorośli im mówią i co robią.
Jednak najlepsze strategie i wzorce nie zadziałają, jeśli nie będą poparte odpowiednią polityką państwa i regulacjami prawnymi związanymi z zakazem reklam alkoholu i ograniczeniem jego dostępności. Podkreślanie wyjątkowej roli samej edukacji jest odwróceniem uwagi od konieczności prowadzenia skutecznych regulacji. Co gorsza – służy lobby alkoholowemu do wprowadzania na rynek coraz to nowych napojów.
Zdrowy styl życia – również bez używek – to treści, jakie niesie kampania „Nowy zwyczaj – ograniczaj!”, którą prowadzi Miejski Zespół Profilaktyki i Terapii Uzależnień w Olsztynie. Szczegóły dostępne są na tej stronie internetowej: www.ograniczaj.pl.
